معالجه کندوهای آلوده به سموم کشاورزی
درصورتی‌که سمپاشی با سموم خطرناک انجا م گرفته و بقایای سموم بر روی گیاهان دوام داشته باشد باید کندوی آلوده به محل سمپاشی نشده انتقال یابد.
کندوی آلوده را تحت مراقبت قرار داده، ولی اگر سم مصرفی از گروه سموم با خطر متوسط یا کم خطر بوده و فقط باعث کشته شدن زنبورهای عسل در بیرون از کندو شده باشد و در عین حال گرده آلوده به سم نیز به داخل کندو آورده نشده باشد می‌توان از نقل مکان کندوها صرف‌نظر نمود.
علائم مسمومیت در نوزادان و زنبورهای پرستار در داخل کندو نشان‌دهنده وجود گرده آلوده به سم در داخل کندو است که در این حالت نه تنها انتقال کندو به مکان دیگر بلکه خروج شان‌های حاوی گرده آلوده به سم از کندو و جایگزینی آن با شان‌های غیر آلوده نیز ضروری خواهد بود.
در غیر اینصورت مادامی که در کندو ذخیره گرده آلوده به سم وجود دارد رشد و نمو نوزادان و زنبورها و فعالیت عادی کندو مختل شده و بازده آن ناچیز خواهد بود. بهتر است شان‌های حاوی نوزادان و گرده آلوده از کندو جدا گردیده و در یک یا چند کندوی جدید قرار داده شود تا تخم‌ها تفریخ و نوزادان بالغ گردند.
سپس شان‌های حاوی گرده آلوده به سم از این کندوهای جدید خارج و به مدت ۲۴ ساعت در آب خیس شوند تا گرده‌ها جدا شده و شان‌ها پس از خشک شدن برای استفاده مجدد آماده گردند. افزودن زنبورهای ۲ تا ۴ شان از کندوهای سالم به کندوهای آلوده کمک مؤثری در جهت بهبود وضع کندوهای آلوده می‌باشد.
چنانچه فاصله کندوهای سالم از آلوده کمتر از ۴ کیلومتر باشد بهتر است زنبورهای سالم با شربت قند (۵۰ درصد) خیس شوند و گرنه ممکن است بسیاری از آنها به علت عدم سازگاری با زنبورهای کندوی جدید کشته شده و یا به کندوی خود باز گردند.
در بعضی موارد لازم است چند کندوی آلوده یا ضعیف در هم ادغام شوند تا کندوهائی با بازده اقتصادی به وجود آید. برای جلوگیری از غارت کندو توسط زنبورهای غارتگر و همچنین نفوذ کرم موم‌خوار به داخل کندوهای آلوده یا ضعیف توصیه می‌شود برای چند هفته سوراخ پرواز کندو تا قطر دو سانتی‌متر تنگ و سایر سوراخ‌ها و راه‌های نفوذی کندو مسدود گردد.
در صورت فقدان یا کمبود گیاهان شهدزا و گرده زا در نزدیکی کندوهای آلوده به سم توصیه می‌شود، مقداری گرده گل یا مواد غذائی کمکی یا ترکیبات مشابه به صورت خشک، خمیر یا مخلوط در شربت عسل یا شربت قند به کندوی آلوده تغذیه شود.
در غیر اینصورت باید چند شان حاوی گرده و عسل را در اختیار کندوهای آلوده قرار داد. بکار بستن روش‌ها و توصیه‌های فوق امکان بازسازی کامل کندوهای آلوده را طی یکی دو نسل زنبور (یک تا دو ماه) فراهم می‌سازد.
منبع : پرورش زنبور عسل (عبادی، رحیم )